Nobelprijs

Svetlana Alexijevitsj

Eigenlijk is Svetlana Alexijevitsj, die het afgelopen jaar de Nobelprijs voor de literatuur kreeg, geen schrijver maar een chroniqueur. Ook haar vorige boeken zijn verhalen van anderen, door haar opgetekend. Bijvoorbeeld het boek: Wij houden van Tsjernobyl; een kroniek van de toekomst. Het boek waar ze de Nobelprijs kreeg: Het einde van de rode mens; leven op de puinhopen van de Sovjet-Unie. Hierin probeert ze de Russische ziel te vangen van de Sovjet mens, die na het uiteenvallen van die Sovjet-Unie geconfronteerd werd met een heel ander soort corruptie, die van de liberale democratie.

Grillig
Ik heb zelden een boek gelezen waarin het zo duidelijk wordt dat mensen nooit onder een noemer bijeen gebracht kunnen worden. Het communisme had een krankzinnig plan, 'het herscheppen van de mens', zegt Alexijevitsj in haar voorwoord. De mens is kneedbaar en de maatschappij maakbaar. Nee dus, weet je na het lezen van dit boek. Aan het woord komen aanhangers en tegenstanders van van Stalin, Jeltsin, Gorbatsjov en Poetin, hun rancunes, woede, frustraties en heel soms ook hun geluk.

Roofkapitalisten
Omdat het over je eigen tijd gaat en je kranten leest begrijp je de woede van de gewone mensen die hooggespannen verwachting hadden van de vooruitgang die zou komen na de Glasnost en Perestroika van Gorbatsjov. Maar in plaats van vooruitgang werd het rijke land leeggeroofd door een paar slimme jongens.

Zelfonderzoek
Het communisme kwam ten val. In de kranten kunnen we lezen dat ons kapitalisme ook geen lang leven meer beschoren is. Dit boek dwingt je daarover na te denken. Is er een systeem waardoor gelijkheid, vrijheid en broederschap, de idealen van de Verlichting, echt tot zijn recht komen? Als ik net als mijn moeder 100 jaar wordt ga ik nog beleven wat er na ons kapitalisme komt.