De Boekendief van Markus Zusak

Het komt niet zo vaak voor dat een boek mij kan laten huilen, maar aan het eind van dit boek moest ik een paar stevige tranen laten.

Sanneke schreef al eerder een korte recensie van dit boek. Zij heeft het in het Engels gelezen.

De Boekendief is het verhaal van een jong meisje, Liesel Meminger, die net voor het begin van WO II als pleegkind onder gebracht wordt in een gastgezin net buiten München. Ze heeft dan al een traumatische gebeurtenis meegemaakt. Op de treinreis die zij, haar moeder en haar broertje maakten is haar broertje voor haar ogen gestorven. Bij de begrafenis van haar broertje steelt Liesel haar eerste boek, vandaar haar bijnaam 'de Boekendief'.

Liesel komt met dit boek aan in het gastgezin van Rosa en Hans Hubermann. Liesel wil het boek dat ze heeft gestolen lezen, maar doordat ze een schoollessen heeft moeten missen kan ze niet lezen. En dus leert ze het van haar pleegvader, een intens lieve man, die overigens ook geen bekwaam lezer is.

Liesel groeit verder op in het nazi Duitsland. Haar pleegvader heeft nooit lid willen worden van de partij, want hij kan het niet over zijn hart krijgen lid te worden van een partij die joden niet als mensen wil behandelen. Hem is ooit het leven gered door een jood in WO I. Werk is lastig te krijgen als je geen lid bent van de partij en daardoor moet het gezin de touwtjes aan elkaar zien te knopen. Haar pleegmoeder heeft een aantal adressen als wasvrouw, waaronder het huis van de burgemeester. Liesel wordt op een gegeven moment ingezet om de was op halen, en zo leert ze de vrouw van de burgemeester kennen.

Liesel heeft een zeer goede vriend, Rudi. Ze trekken samen op in het nazi-Duitsland. Ze zijn beide lid van de Hitler Jugendstil, want dat hoort zo. Maar ze voelen zich er niet echt thuis bij. Ze trekken veel samen op, onder andere op rooftochten om voedsel te stelen. Na het lezen van haar eerste boek heeft ze een enorme leeshonger gekregen en is ze steeds op zoek naar boeken. Zo redt ze van de brandstapel tijdens de Kristallnacht een boek van de brandstapel. Dat was een daad van verzet, en er was een getuige. De vrouw van de burgemeester heeft gezien dat Liesel een boek stal van de brandstapel. De vrouw krijgt een speciale band met Liesel en moedigt haar aan door te gaan met lezen door Liesel toegang te verschaffen tot de bibliotheek. Liesel steelt uit deze bibliotheek af en toe een boek, met medeweten van de vrouw van de burgemeester.

Dan staat er op een dag een vreemdeling voor de deur van Hans en Rosa. Het is de zoon van de joodse legermaat van Hans uit WO I, die hem destijds het leven heeft gered. Deze Max zoekt een onderduikplaats.  Hans en Rosa kunnen niet anders dan Max onderdak bieden. Max en Liesel worden vrienden. Uiteindelijk moet Max toch het huis weer verlaten omdat hij het niet meer veilig acht om bij de familie te blijven. Hij vertrekt en probeert uit de handen van de nazi's te blijven. Liesel blijft naar hem uit kijken, elke keer dat er een werkploeg van joden uit het nabij gelegen Dachau in de stad aan het werk is zoekt ze naar Max tussen de mannen. 

De verteller in het boek is een bijzondere figuur, het is De Dood.  De keuze voor de dood als verteller vond ik in eerste instantie wat gekunsteld, maar al verder lezend in het boek had ik er wel vrede mee. Het past als stijlfiguur bij het verhaal waarin de dood nooit ver is. Zusak voert de dood op als een verteller die met een liefdevolle en beschouwelijke blik kijkt naar Liesel, en wat WO II en de mensheid voor hem betekent.

Hoe het afloopt met Liesel, Rudi, Max, Hans en Rosa staat te lezen in De Boekendief. Een ontroerend verhaal van een leeshongerig meisje dat opgroeit in nazi-Duitsland in een pleeggezin dat niet nazistisch was. En niet alledaags verhaal over Duitsers die niet met de massa meegingen, een jood die ondergedoken was, de kracht van een goed verhaal als je met z'n allen in de schuilkelder zit als de geallieerde bommen vallen.  Zeer lezenswaardig! Wilt u De boekendief reserveren, kijk dan in onze catalogus.

Erna Winters