Ik beken dat die aanbeveling (en de mooie foto op de omslag) voor mij de doorslag heeft gegeven om het boek tijdens de Boekenweek te kopen. Ik ben een bewonderaar van Grunberg's proza. Vooral de opbouw en de langzaam naar het surrealistische en de waanzin afglijdende verhalen van hem komen overeen met de fantasieën die ik zelf soms over de werkelijkheid maak.
Overigens geloof ik niet dat het boek en de uitspraak van Grunberg iets aan mijn leven zal veranderen wat het eten van een appel niet zou kunnen doen. Dat klinkt in tegenstelling tot de huidige mode van het positivisme niet erg vrolijk. Dat soort positivisme kom je in dit boek dan ook niet tegen.
Het leven van Stoner is niet vrolijk, ook al gebeuren er ook dingen in zijn leven waar je blij van kan worden en die soms tot geluksgevoelen aanleiding kunnen geven.
Er valt mij een vergelijking met het Requiem van Mozart te binnen: de aanleiding om het uit te voeren is vreselijk maar de muziek swingt de (hersen)pan uit.
Kern
De kernzin van de roman staat voor mij op blz. 203:
"Hij schepte een macaber en ironisch genoegen in de mogelijkheid dat hij met het beetje inzicht dat hij had weten te verwerven tot de volgende vaststelling was gekomen: dat op lange termijn alle dingen, zelfs het inzicht dat hem dit deed inzien, vergeefs en onbetekenend waren, en uiteindelijk oplosten in een leegte waaraan ze niets veranderden."
Daarmee moest Stoner het doen. Het is ontroerend en spannend de hoofdfiguur met dit gegeven in zijn bestaan te kunnen waarnemen door de ogen van de auteur. Het maakt het boek voor mij tot een filosofische roman.
Tien zinnen
Het is mogelijk het verhaal in misschien tien zinnen samen te vatten: ik gebruik er vijf:
Stoner is de zoon van een agrarisch echtpaar dat met hard werken in het levensonderhoud voorziet. Hij kan goed leren en mag op voorspraak van zijn onderwijzer studeren. Hij wordt later professor aan dezelfde universiteit waar hij zijn studie moeiteloos volbrengt. Hij trouwt, maar zijn huwelijk is een slagveld van emoties met zijn enige dochter als onderpand. Dit slagveld treft hij ook aan op de universiteit waar hij zijn verdere leven blijft doceren.
Maar het gaat natuurlijk om het proza, de manier waarop zijn leven en de maatschappelijke omstandigheden worden geformuleerd. En die is grandioos.
Als u het boek in de bibliotheek ter hand neemt kun je vier pagina's aanbevelingen lezen die een verdere poging tot beschrijving van zijn proza overbodig maken. Het boek is zeer de moeite waard!
Reserveer Stoner in onze catalogus
Sanneke
Geen opmerkingen:
Een reactie posten