Mediums bestaan niet

Dat meent tenminste Patrick Jane, crimineel adviseur van het California Bureau of Investigation. Het leuke van een mentalist is dat hij (of zij) de wereld op een onverwachte wijze benadert. Details in de omgeving die anderen ontgaan gloeien voor hem op. Mensen worden bovendien niet zomaar op hun woord geloofd. Hij leest hen voor wie ze werkelijk zijn via de manier waarop iets gezegd wordt, de lichaamstaal en gedragskenmerken. Die andere blik inspireert mij telkens als ik naar de serie The Mentalist kijk om zelf ook anders te kijken. Maar een mentalist kan mensen ook actief manipuleren om een bepaald effect te bewerkstelligen en dat is een wankel terrein.

Rode draad
De kwaliteiten van een mentalist kunnen al gauw op bovennatuurlijke gaven lijken. Ooit heeft Patrick zich ook als zodanig uitgegeven. Dat kostte hem het leven van zijn vrouw en dochter toen hij onder het mom van mediumschap in een televisieuitzending seriemoordenaar Red John meende te moeten toespreken. Nu steunt hij de politie met zijn puur menselijke vermogens als mentalist en blijft zoeken naar Red John die vergelijkbare kwaliteiten lijkt te bezitten.
In de loop van de serie ziet Patrick zich gedwongen met een echt medium te werken voor wie hij ook gevoelens krijgt. Dan ervaar je hoe genuanceerd dit programma in elkaar steekt.

Luchtig
De aanpak is grotendeels luchtig al heeft de serie een serieuze ondertoon die zich met het verloop van de seizoenen meer doet gelden. Die ondertoon houdt de aandacht, terwijl de humor op subtiele wijze doorspeelt. De verhoudingen binnen het team waar Patrick deel van uit maakt geven daar prima aanleiding voor. De teamleden kunnen ook afzonderlijk boeien. Van zijn direct leidinggevende Teresa Lisbon ("gebruik je woorden," als Jane weer eens geheimzinnig in zichzelf conclusies trekkend rondloopt) . Tot stoicijnse collega Kimball Cho (die als hij in een ondervraging te horen krijgt "één telefoontje van mij en je bent je baan kwijt" kalm retourneert "dat is indrukwekkend, ik kan met één telefoontje nog geen pizza bestellen").

Mental Patrick
Maar Patrick is de spil en fascinerend als opgewekte charmeur, allesoplosser en tevens tragische figuur. Na het werk komt hij altijd thuis bij een matras in een lege kamer met het signatuur van Red John op de muur. Hij is begaan met de mensheid, terwijl hij enkel voor het opsporen van die ene seriemoordenaar lijkt te leven. Hij spreidt zijn vaardigheden graag ten toon, maar wil voor de resultaten liever niet bedankt worden. Zijn meest interesante eigenschap vind ik echter dat hij iedereen onverbloemd met zijn analyses confronteert. Wat gebeurt er als je iedereen meteen eerlijk de waarheid zegt? Als je in aanwezigheid van de betrokkenen aangeeft dat hij haar eigenlijk een kreng vindt of dat zij samen stiekem een verhouding hebben. Het is verfrissend open en dat is juist wat van alles los maakt, omdat niemand daar op berekend is (en weinigen er tegen kunnen).

Flitsend
Voor een flitsende indruk kun je de eerste aflevering van seizoen 2 in de bibliotheek lenen, waar in de korte intro Patrick al meteen een volledige moord oplost (met chaotisch resultaat). Ook als je de serie op televisie volgt, is het heerlijk om er weer eens voor jezelf ongestoord wat hoogtepunten uit terug te halen of deze met anderen te delen.

Reserveer de dvd's in onze catalogus

Raoul